Ekmel Varlık Delili, varlığı ispatlamak için kullanılan bir filozofik argümandır. Tanrı’nın varlığına kanıt olarak sunulan ve kozmolojik argümanlardan biri olan Ekmel Varlık Delili, evrenin nedeni olarak “zorunlu bir varlık” olduğunu savunur. Bu delil, çağlar boyunca pek çok filozof ve düşünür tarafından tartışılmış ve incelenmiştir. Ekmel Varlık Delili, hem teolojik hem de felsefi açıdan önemli bir konudur ve günümüzde de hala tartışılmaktadır.
İslam felsefesi ile ilgilenen biriyseniz, daha önce karşınıza “Ekmel Varlık delili nedir”?” sorusu çıkmış olabilir. Ekmel Varlık delili, İslam felsefesinde ve kelam geleneğinde ortaya çıkmış olan bir kavramdır. Ekmel kelimesi Arapça kökenli olup “mükemmel” veya “en iyi” anlamına gelir. Varlık delili ise bir şeyin var olduğunu kanıtlamak için kullanılan argümanları ifade eder.
Ekmel varlık delili, varlığın en mükemmel, en eksiksiz ve en yüce şekli olarak kabul edilen Tanrı’nın varlığına işaret eden bir ontolojik argümandır. Bu argüman, Tanrı’nın zorunlu ve mutlak bir varlık olduğunu savunur.
Ontolojik delil, varlığı kanıtlayan bir argüman sunar.
Ontolojik delil, varlığın kanıtlanmasıyla ilgilenen bir argümandır. Bu delile göre varlık, bir dizi mükemmel niteliğe sahip olmalıdır ve en yüksek, en mükemmel varlık olan Tanrı’nın varlığı bu niteliklerden dolayı gereklidir. Ekmel Varlık delili, ontolojik delilin bir versiyonudur ve özellikle İslam felsefesinde önemli bir yere sahiptir.
Ontolojik Delil, a priori bir argümandır, yani deneyimden bağımsız olarak mantıksal düşüncelerle işler. Ancak ontolojik delile yöneltilen eleştiriler ve itirazlar bulunmaktadır. Eleştirmenler, argümanın mantıksal hatalar içerdiğini, varlık kavramının insan düşüncesiyle sınırlı olduğunu ve ontolojik argümanların gerçeklik düzeyinde bir dayanağı olmadığını iddia etmektedirler.
Ekmel Varlık Delilini savunan filozoflar arasında İbn Sina ve İbn Rüşd gibi İslam düşünürleri bulunur. İbn Sina, “varlık zinciri” olarak adlandırdığı bir argümanla varlığın merdivenlerine dayanarak en yüksek varlığa, yani Tanrı’ya ulaşmayı savunur. İbn Rüşd ise Aristoteles’in fikirlerini temel alarak Tanrı’nın varlığını zorunlu bir varlık olarak nitelendirir ve bunun kanıtını sunar.
Ekmel Varlık delili, sadece İslam filozofları tarafından değil, Saint Anselm gibi Orta Çağ filozofları tarafından da savunulmuştur. Saint Anselm ise bu kavramı ilk ortaya atan düşünür olarak bilinir. Ekmel Varlık delilini savunan bir argüman sunmuş ve Tanrı’nın varlığının zorunlu olduğunu iddia etmiştir. Ona göre Tanrı’nın varlığı kendiliğinden gereklidir. Daha sonra Descartes, Leibniz ve Hegel de bu argümana destek vermiştir. Bu filozoflar, Tanrı’nın zorunlu bir varlık olduğunu ve varlık kavramının da varlığına işaret ettiğini savunmuşlardır.
Ekmel Varlık deliline pek çok eleştiri getirilmiştir.